Zjednoczone Emiraty Arabskie w ciągu ostatnich trzydziestu lat stały się symbolem dynamicznego rozwoju gospodarczego na Bliskim Wschodzie. Od lat 90. kraj przeszedł drogę od gospodarki opartej głównie na wydobyciu ropy naftowej do nowoczesnego centrum finansowego, handlowego i turystycznego. Zmiany te wpłynęły na wyraźny wzrost PKB i przekształcenie struktury gospodarczej.
Lata 90. – Początki dywersyfikacji
Na początku lat 90. PKB ZEA wciąż w znacznym stopniu opierało się na sektorze naftowym. Jednak rosnąca świadomość potrzeby dywersyfikacji sprawiła, że władze rozpoczęły inwestycje w infrastrukturę oraz rozwój sektorów niezwiązanych z ropą. Powstawały wolne strefy ekonomiczne, które przyciągały zagranicznych inwestorów. PKB wzrastało w tempie ok. 5% rocznie, a pierwsze sygnały transformacji widoczne były w zwiększającej się roli usług i handlu międzynarodowego. Wprowadzenie nowych regulacji finansowych oraz rozbudowa portów i lotnisk przygotowały kraj na nadchodzący okres szybkiego wzrostu.
Przyspieszenie rozwoju na przełomie wieków
Przełom XX i XXI wieku to czas gwałtownej ekspansji gospodarczej ZEA. Ogromne przychody z eksportu ropy pozwoliły finansować ambitne projekty infrastrukturalne – od drapaczy chmur po innowacyjne inwestycje w transport i budownictwo. Miasta takie jak Dubaj i Abu Zabi stały się globalnymi markami. PKB rosło nawet o 7-9% rocznie, a ZEA przyciągały coraz więcej kapitału i talentów z zagranicy. Ułatwienia dla biznesu, rozwój sektora bankowego i turystycznego sprawiły, że gospodarka stawała się coraz bardziej odporna na wahania cen surowców.
Nowe technologie i dywersyfikacja gospodarki
Ostatnia dekada to dalsze odchodzenie od uzależnienia od ropy na rzecz rozwoju nowoczesnych sektorów, takich jak energetyka odnawialna, logistyka, usługi finansowe i nowe technologie. Rząd wprowadził strategię „Vison 2021”, kładąc nacisk na innowacje, edukację oraz cyfryzację gospodarki. Dzięki temu Emiraty utrzymały wysoki, choć nieco bardziej stabilny wzrost PKB – od 2 do 5% rocznie, nawet mimo globalnych zawirowań, takich jak pandemia czy spadki cen ropy. Wzrost sektora turystycznego oraz inwestycje w start-upy technologiczne przyczyniły się do zwiększenia odporności gospodarki na szoki zewnętrzne.
Wyzwania i perspektywy na przyszłość
Dynamiczny rozwój ZEA wiązał się jednak z licznymi wyzwaniami. Fluktuacje cen ropy, napięcia geopolityczne oraz potrzeba dalszej modernizacji wymusiły kolejne reformy. Kraj musiał zadbać o zrównoważony rozwój, poprawę efektywności energetycznej i przyciągnięcie specjalistów w nowych dziedzinach. Wysiłki te przynoszą rezultaty – Emiraty utrzymują pozycję lidera gospodarczego regionu i coraz silniej konkurują na arenie międzynarodowej, również w sektorze nowych technologii i zielonej energii. Przyszłość PKB ZEA zależeć będzie od skuteczności w dalszym uniezależnianiu się od ropy i rozwijaniu innowacyjnych gałęzi gospodarki.
Źródła:
- „Economic Diversification in the Gulf Region”, 2021, Leila Saidi
- „Growth and Structural Change in the UAE Economy”, 2018, Omar Al Hammadi
- „Innovation and Economic Development in the UAE”, 2022, Farid El Khatib